Η πρώτη επικοινωνιακή ήττα

Γράφει ο Σπαρτιάτης

Ακόμα και ο μεγαλύτερος αντίπαλος του Αλέξη Τσίπρα δε μπορεί να αρνηθεί ότι το μεγαλύτερο προσόν του είναι η επικοινωνία. Όσο ανίκανος κι επικίνδυνος είναι στην πράξη άλλο τόσο αποτελεσματικός είναι στην επικοινωνιακή αντιμετώπιση των ζητημάτων. Τον βοηθάει η εικόνα του, το συνολικό του προφίλ, το παρελθόν του. Έχει μια επικίνδυνη δυνατότητα να παρουσιάζει τις ήττες σαν νίκες ή να στρέφει αλλού την ευθύνη για αυτές. Κάπως έτσι έχει καταφέρει να επιβιώσει από πολιτικές καταστάσεις που για άλλους θα σήμαιναν την πολιτική τους εξαφάνιση.

Το τελευταίο διάστημα όμως το επικοινωνιακό προβάδισμα του πρωθυπουργού φαίνεται να έχει απολεσθεί, και τόσο ο ίδιος προσωπικά όσο και η κυβέρνηση του παίρνουν την κάτω βόλτα. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τα δύο μεγαλύτερα ζητήματα του τελευταίου εξαμήνου. Το Σκοπιανό και τις πυρκαγιές.

Στην περίπτωση του Σκοπιανού, με την πρωτοβουλία που έλαβε για την ανάδειξη του ζητήματος και την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών ο πρωθυπουργός έδειξε ότι βρισκόταν σε πλήρη δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα. Γνώριζε ότι η πλειοψηφία του λαού δεν ήθελε το συμβιβασμό, θεώρησε όμως ότι θα τον κατάπινε χάριν του προφανούς οικονομικού ανταλλάγματος. Άλλωστε οι άνθρωποι αυτοί είχαν δεχτεί τόσα με το επιχείρημα ότι γίνονται με σκοπό τη ρύθμιση του χρέους, την έξοδο από τα μνημόνια, την καταβολή παροχών κοκ. Πίστεψε ότι θα δέχονταν και αυτό και θα πίστευαν ότι υπεύθυνοι είναι για άλλη μια φορά οι προηγούμενοι.

Έπεσε έξω, κι αυτό φάνηκε από τις πρώτες φάσεις. Ο κόσμος ήταν πλήρως αντίθετος, κι όταν φάνηκε το μέγεθος της δυσαρέσκειας έβγαλε άρον-άρον την ιστορία της Novartis για να αλλάξει η ατζέντα. Δεν του βγήκε, και προσπάθησε ξανά να τα ρίξει στους προηγούμενους. Ούτε αυτό του βγήκε. Και τελικά κατέληξε να επιχειρηματολογεί πόσο καλή είναι η συμφωνία και να βγαίνει και να βρίζει όσους αντιτίθενται. Έτσι έδειξαν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, για πρώτη φορά σε τόσο ευρεία έκταση, το πραγματικό τους πρόσωπο απέναντι στους διαφωνούντες.

Το Σκοπιανό όμως ήταν η αρχή. Η συνέχεια έγινε με τις πυρκαγιές. Ο πρωθυπουργός θεώρησε ότι μια φυσική καταστροφή που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα νεκρούς και υλικές καταστροφές τεραστίου μεγέθους είναι ένα ζήτημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί επικοινωνιακά. Με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπισε την κωλοτούμπα στο μνημόνιο ή τα σκάνδαλα του Καμμένου. Επιχείρησε λοιπόν από την πρώτη κιόλας ημέρα, με την εσπευσμένη επιστροφή του από τη Βοσνία και την οργάνωση της περιβόητης δημόσιας σύσκεψης των αρμοδίων φορέων, να δημιουργήσει για τον εαυτό του μια εικόνα επικεφαλής που ελέγχει την κατάσταση και να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, πιστεύοντας ότι η καταστροφή είχε σταματήσει.

Δε χρειάζεται να περιγράψω πόσο λανθασμένη αποδείχτηκε η πεποίθηση του. Νομίζω φαίνεται εκ του αποτελέσματος. Δε γνωρίζω αν οφειλόταν σε ελλιπή πληροφόρησή του σχετικά με το μέγεθος της καταστροφής στο Μάτι ή αν ήταν αποτέλεσμα κακής εκτίμησης, όπως και να’ χει όμως ο πρωθυπουργός αντί να βγάλει την εικόνα του ανθρώπου που ελέγχει την κατάσταση φάνηκε ως πολιτικάντης που προσπαθεί να αποκρύψει την καταστροφή και τις ευθύνες του.
Ακόμα και τότε όμως δεν είχε χαθεί τελείως το παιχνίδι. Ο πρωθυπουργός είχε ακόμα την επιλογή να υιοθετήσει σκληρή στάση απέναντι στους αρμοδίους, να ζητήσει παραιτήσεις, να πάρει κεφάλια και γενικά να προχωρήσει σε απόδοση ευθυνών. Να αναγνωρίσει δηλαδή εμπράκτως την ευθύνη της κυβέρνησης και να δείξει ότι πήρε μέτρα για να διορθώσει την κατάσταση, όπως οφείλει ένας ηγέτης. Αν το έκανε ίσως να είχε τη δυνατότητα να διαχειριστεί τη ζημιά.

Δεν το έκανε όμως. Δεν ξέρω για ποιο λόγο, μπορεί να θεώρησε απλά ότι αν αποδεχόταν την ευθύνη το παιχνίδι δε θα γύριζε, μπορεί και να υπήρχαν προσωπικοί λόγοι. Πάντως ακόμα και μετά την αποκάλυψη του μεγέθους της καταστροφής η κυβέρνηση συνέχισε να αρνείται οποιαδήποτε ευθύνη.

Αποτέλεσμα αυτού ήταν η περιβόητη συνέντευξη τύπου όπου είδαμε τους αρμοδίους επικεφαλής να εξηγούν πόσο άψογα έγιναν όλα, και οι προσπάθειες της Περιφέρειας Αττικής να δείξει ότι έκανε πράγματα που όφειλε και δεν έκανε. Προσπάθεια που ενδέχεται να έφτασε ακόμα και σε πλαστογραφία.

Φυσικά η στάση αυτή απλά επέτεινε την ήδη κακή εικόνα της κυβέρνησης και τα αισθήματα θυμού και αγανάκτησης των πολιτών. Ως ήταν αναμενόμενο. Ο Τσίπρας αναγκάστηκε τελικά να αναλάβει την πολιτική ευθύνη, αρνούμενος όμως και πάλι να τιμωρήσει τους αρμοδίους. Πέρασαν εβδομάδες μέχρι να αντιληφθεί το μέγεθος της φθοράς του και να κάνει τελικά αυτό που θα μπορούσε να κάνει εξαρχής. Δέχτηκε την παραίτηση του Τοσκα, που ήταν πολιτικά ανώδυνη μιας που πρόκειται για μη πολιτικό πρόσωπο, καρατόμησε τους επικεφαλής Αστυνομίας, Πυροσβεστικής και Πολιτικής Προστασίας, εξήγγειλε ριζικές αλλαγές ως προς την τελευταία. Και όπως θεωρείται πλέον δεδομένο δρομολογείται ήδη ένας ανασχηματισμός που θα απομακρύνει ανώδυνα κάποιους από τις θέσεις τους.

Φυσικά στο χρόνο που έγιναν οι κινήσεις αυτές δεν είχαν ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Όταν η καταστροφή είχε ήδη συντελεστεί και η κυβέρνηση είχε θεωρηθεί ήδη υπεύθυνη η απομάκρυνση κάποιων προσώπων δε μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση. Πόσο μάλλον με το βελούδινο τρόπο που έγινε.
Κύκνειο άσμα του κυβερνητικού χειρισμού της τραγωδίας ο πρόχειρος, αστείος και φρεσκοκηρυγμένος πόλεμος κατά των αυθαιρέτων, στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας να αποδοθεί το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης στους ιδιοκτήτες, αν όχι στους ίδιους τους νεκρούς. Μια παράταξη που τόσο σαν αντιπολίτευση (στεκόμενη απέναντι σε κάθε απόπειρα καθαίρεσης αυθαιρέτων) όσο και σαν κυβέρνηση (παγώνοντας τις καθαιρέσεις και μειώνοντας τα πρόστιμα τακτοποίησης) ήταν εξαιρετικά φιλική προς τα αυθαίρετα ξαφνικά έβαλε μερικές εκατοντάδες στο μάτι και σπεύδει με τις μπουλντόζες μες στον Αύγουστο, ισχυριζόμενη ότι έτσι θα προλάβει τις πυρκαγιές. Ιλαρότητα σε βαθμό εκνευριστικό.

Δεν έχω σκοπό σύγκρισης του Σκοπιανού με τις πυρκαγιές. Ούτε υπάρχει λόγος για αυτήν ούτε είναι δυνατό κάτι τέτοιο. Είναι δύο διαφορετικά ζητήματα που όμως έχουν πλέον κάτι κοινό. Αμφότερα έδωσαν στον κόσμο μια πικρή γεύση του τι σημαίνει ΣΥΡΙΖΑ. Ότι μπορεί να τον ψήφισαν για τις συντάξεις και τον ΕΝΦΙΑ, από την ανικανότητά του όμως βλάπτονται πολύ περισσότερα. Από τεράστια εθνικά ζητήματα που έχουν αγγίξει την ψυχή του Έλληνα μέχρι δεκάδες ανθρώπινες ζωές. Δε μιλάμε για μια περικοπή ακόμα ή μια φορολογική αύξηση. Μιλάμε για δεκάδες νεκρούς με το κράτος απόν. Και για μια κυβέρνηση που ενδιαφέρεται μόνο για επικοινωνιακή διαχείριση και δε νοιάζεται ακόμα και να τσακωθεί με τα θύματα αν κάνουν το λάθος να την αμφισβητήσουν.

Το ποτάμι δε γυρίζει πλέον πίσω. Του Σταύρου ίσως, το αληθινό ποτέ. Ο “μάστερ της επικοινωνίας” πρωθυπουργός έχει αρχίσει να χάνει το παιχνίδι. Κι επειδή το ξέρει καλά δεν πρόκειται να το παρατήσει έτσι εύκολα.

lastpoint