Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας
Έχουν περάσει δυο δεκαετίες από τότε που ο Φουκουγιάμα μπρος στην παταγώδη αποτυχία του υπαρκτού σοσιαλισμού μίλησε για το τέλος των ιδεολογιών. Η Ιστορία έμοιαζε να φτάνει σε ένα τέρμα με τον κρατικό συγκεντρωτισμό να αποδεικνύεται πολιτικά και οικονομικά αναποτελεσματικός. Η ελευθερία και η δημοκρατία αποτελούσαν απαραίτητα συστατικά επιτυχίας ενός συστήματος οργάνωσης της κοινωνίας.
Αυτό που μάλλον παρέβλεπαν, ή υποτιμούσαν ως προς το βαθμό επίδρασης, όλες οι αναλύσεις εκείνης της εποχής ήταν η ενίσχυση της εθνικής συνείδησης, της θρησκευτικής ταυτότητας και της αξίας όλων των πολιτισμικών στοιχείων στην διαμόρφωση της ατομικής και συλλογικής συμπεριφοράς.
Ταυτόχρονα αυτό που κυριάρχησε στην πολιτική σκέψη ήταν η λογική του New Labour που με διαφορετικές αλλά συναφείς εκφάνσεις κυριάρχησε για αρκετά χρόνια σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Από τον Μπλερ έως τον Σρέντερ και από τον Κλίντον έως τον Σημίτη, η μοντέρνα έκφραση της σοσιαλδημοκρατίας συνδύασε κάποιες επιμέρους φιλελεύθερες οικονομικές προτάσεις με τον δικαιωματισμό, και μια θολή έκφανση του κοινωνικού κράτους με μια ισορροπιστική, “λογιστική” διαχείριση.
Δεν άργησε να φανεί ότι οι μεσοβέζικες προτάσεις απλώς κρύβουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί σπρώχνοντας στο μέλλον τις λύσεις που καταλήγουν να είναι πιο επώδυνες και σκληρές. Δεν άργησε να αποκαλυφθεί ότι το Ευρωπαϊκό όραμα δεν διέθετε τις δυνάμεις και τους μηχανισμούς για να αντιμετωπίσει εγκαίρως την οποιαδήποτε κρίση (οικονομική, μεταναστευτική κλπ), περιπλεγμένη σε μια δυσλειτουργική δομή, ατελείς διαδικασίες και έλλειψη διορατικότητας.
Το κενό αντιπροσώπευσης που δημιουργήθηκε καλύφθηκε από τις πλέον λαϊκίστικες έως και ακραία εθνικιστικές φωνές. Ο ευρωσκεπτικισμός κατάντησε μια μηδενιστική προσέγγιση και ο πατριωτισμός ένας διαγωνισμός πατριδοκαπηλείας.
Σε αντίστοιχα νερά έπλευσε και η χώρα μας. Ακόμη και σήμερα αναζητούμε απαντήσεις, στα περίπλοκα και δυσεπίλυτα προβλήματα μας, είτε σε γραφικές εξάρσεις είτε σε έναν ιδεολογικό χυλό που σπρώχνει τους πάντες προς μια άτονη και άοσμη μεσότητα.
Η μαζικότητα των εκδηλώσεων στο Σύνταγμα δημιούργησε δυο μύθους που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ο πρώτος, των Αγανακτισμένων, διακήρυττε τον ομιχλώδη αντιμνημονιασμό που ξεφτισε ακριβώς επειδή δεν διέθετε διακριτό όραμα που να ξεπερνά τον στείρο αρνητισμό και την δραχμολαγνεία που ποτέ δεν γοήτευσε την πλειοψηφία των Ελλήνων.
Ο δεύτερος, του Μένουμε Ευρώπη, επένδυσε στην δημιουργία ενός κοινού μετώπου με συνεκτικό ιστό τον φιλοευρωπαϊσμό και την αντίθεση στη δημιουργική ασάφεια του ΣΥΡΙΖΑ. Παρέβλεπε τον υπαρκτό ιδεολογικό διαχωρισμό των συμμετεχόντων θέτοντας ως δήθεν επαρκές δίλημμα την συμπλευση ή όχι με αυτό που όριζαν ως λογική.
Μόνο που η όποια “λογική” δεν αποτελεί μέθοδο διακυβέρνησης αλλά απλώς ένα αδιαπέραστο όριο επιλογών. Το Ευρωπαϊκό κεκτημένο είναι ένα όριο αλλά δεν καθορίζει την στάση απέναντι στον ευρωσυγκεντρωτισμό, τα εθνικά θέματα ή το μεταναστευτικό ζήτημα. Η αποδοχή της ελεύθερης αγοράς δεν οδηγεί στις ίδιες αποφάσεις σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις ή τον ρόλο του κράτους. Η αστικότητα δεν αρκεί για να διευκρινιστεί η πίστη στην εξασφάλιση της ασφάλειας στις πόλεις, τις προτεραιότητες στην Παιδεία, τις κοινωνιικές παροχές ή τις σχέσεις με την Εκκλησία.
Οι ιδεολογίες δεν χάνουν ποτέ την αίγλη τους. Δεν εξαφανίζονται ακόμη κι όταν εκτελεστικά αποτυγχάνουν. Εξελίσσονται, ανασκευάζονται, επικαιροποιούνται. Θα παραμένουν πάντα ισχυρές, θεμελιώδεις, απαραίτητες για την εξήγηση, την διάρθρωση και την κινητοποίηση των κοινωνικών δυνάμεων. Κι όσοι τις υποτιμούν καταλήγουν να βρίσκονται αντιμέτωποι με το ανεξέλεγκτο μένος των πολιτών και αυτών που καιροσκοπικά έρχονται να τις εκμεταλλευτούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου