"Σεισμός" στις κλαδικές ενώσεις από τον έλεγχο της αντιπροσωπευτικότητας

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Τα πάνω-κάτω στις κλαδικές ενώσεις, τόσο εργοδοτών όσο και των  εργατών, αναμένεται να φέρει ο έλεγχος της αντιπροσωπευτικότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων.

Η διαμόρφωση ενός διοικητικού μηχανισμού για τον έλεγχο αυτό αποτελεί προαπαιτούμενο της τέταρτης αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει πως η δράση αυτή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τον Ιούνιο, δηλαδή πριν από τη λήξη του Μνημονίου.

Μάλιστα συνδέεται και με την επαναφορά της επεκτασιμότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων μετά το τέλος του Μνημονίου (Αύγουστος του 2018), δηλαδή με την επαναφορά της  υποχρεωτικής ισχύος των όρων των κλαδικών συμβάσεων και στα μη μέλη των κλαδικών εργοδοτικών ενώσεων.

Όπως ο ίδιος ο  πρώην πρόεδρος του Eurogroup, κ. Jeroen Dijsselbloem  είχε τονίσει από τον περασμένο Νοέμβριο, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο για την Ελλάδα, "εφόσον οι συλλογικές συμβάσεις αποκτήσουν αντιπροσωπευτικότητα, θα έχουν οριζόντιο χαρακτήρα" (σ.σ. δηλαδή θα ισχύουν για όλες τις επιχειρήσεις ενός κλάδου και όχι μόνο των μελών των κλαδικών εργοδοτικών ενώσεων).

Με άλλα λόγια, η διασφάλιση της αντιπροσωπευτικότητας πριν από τη λήξη του Μνημονίου είναι όρος για την επαναφορά της επεκτασιμότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων μετά το Μνημόνιο.

Με ποιον τρόπο εξετάζει η κυβέρνηση τον έλεγχο της αντιπροσωπευτικότητας των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων;

Σύμφωνα με όσα ανέφερε αρμόδιο κυβερνητικό στέλεχος την περασμένη εβδομάδα, μετά από συνάντηση με τα ανώτατα κλιμάκια των θεσμών, αυτό που εξετάζεται είναι να ελέγχεται η κάλυψη των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, μέσω του πληροφοριακού συστήματος "Εργάνη", προκειμένου να διασταυρώνεται το 50%.

Αυτό  σημαίνει πως μέσω του συστήματος "Εργάνη" θα διασταυρώνεται αν στις κλαδικές εργοδοτικές ενώσεις οι οποίες υπογράφουν μία κλαδική συλλογική σύμβαση απασχολείται το 50% των εργαζομένων του κλάδου.

Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, τότε οι όροι της κλαδικής συλλογικής σύμβασης μεταξύ μιας κλαδικής εργοδοτικής ένωσης και ενός κλαδικού εργατικού σωματείου δεν θα είναι υποχρεωτικοί και για τα μη μέλη της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης.

Για παράδειγμα (εντελώς τυχαίο), έστω ότι σε έναν κλάδο δραστηριοποιούνται 100 επιχειρήσεις στους οποίες εργάζονται συνολικά 5.000 εργαζόμενοι. Εκ των 100 επιχειρήσεων,  οι 40 είναι μέλη  της αντίστοιχης κλαδικής εργοδοτικής ένωσης, ενώ οι υπόλοιπες 60 δεν είναι.

Αν στις 40 επιχειρήσεις-μέλη της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης εργάζεται το 50%  των εργαζομένων του ίδιου κλάδου (δηλ. οι 2.500 από τους συνολικά 5.000), τότε η κλαδική αυτή εργοδοτική ένωση θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει τις επιχειρήσεις του κλάδου, και έτσι οι όροι της κλαδικής συλλογικής σύμβασης την οποία θα υπογράψει θα είναι υποχρεωτικοί και για τις επιχειρήσεις που δεν είναι μέλη της κλαδικής ένωσης.

Αν στις 40 επιχειρήσεις-μέλη της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης εργάζεται το 35% των εργαζομένων του ίδιου κλάδου (δηλαδή οι 1.750 από τους συνολικά 5.000), τότε η κλαδική αυτή εργοδοτική ένωση θεωρείται ότι δεν αντιπροσωπεύει τις επιχειρήσεις του κλάδου, και έτσι οι όροι της κλαδικής συλλογικής σύμβασης την οποία θα υπογράψει δεν θα είναι υποχρεωτικοί και για τις επιχειρήσεις που δεν είναι μέλη της κλαδικής ένωσης.

Συνδικαλιστικοί κύκλοι με τους οποίους ήλθε σε επαφή το Capital.gr ανέφεραν πως η διαδικασία αυτή, εφόσον θεσπισθεί, θα μπορούσε -προς αποφυγή της υποχρεωτικής ισχύος των όρων μίας κλαδικής σύμβασης-  να οδηγήσει  σε αποχώρηση επιχειρήσεων από τις κλαδικές εργοδοτικές ενώσεις έτσι ώστε να μη διασφαλισθεί σε καμία περίπτωση ότι στις  εναπομείνασες επιχειρήσεις-μέλη τους απασχολείται το 50% των εργαζομένων του κλάδου.

Στην περίπτωση που στις επιχειρήσεις-μέλη μιας κλαδικής εργοδοτικής ένωσης απασχολείται πλήθος εργαζομένων που αντιστοιχεί  κάτω από το 50% του κλάδου, δεν θα είχε πρακτικό νόημα η υπογραφή κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.

Και αυτό γιατί οι όροι τους δεν θα μπορούσαν να είναι υποχρεωτικοί στις επιχειρήσεις μη μέλη της κλαδικής εργοδοτικής ένωσης.

Αν, όμως, δεν είναι υποχρεωτικοί οι όροι μιας κλαδικής σύμβασης, γεννάται το εξής ερώτημα στα μέλη μιας κλαδικής ένωσης: Γιατί να υπογραφεί και να δεσμεύσει μόνο αυτά και όχι τις επιχειρήσεις μη μέλη, οδηγώντας έτσι σε έναν "αθέμιτο ανταγωνισμό";

Αυτό το ερώτημα αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για την υπογραφή μιας κλαδικής συλλογικής σύμβασης από τα μέλη μιας κλαδικής εργοδοτικής ένωσης.

Έτσι, όμως, χάνουν και τον ουσιαστικό ρόλο τους και οι κλαδικές εργατικές οργανώσεις, καθώς η σημαντικότερη λειτουργία τους αφορά την υπογραφή κλαδικών συλλογικών συμβάσεων. 

Αν δεν μπορούν να ασκήσουν αυτήν τη λειτουργία, τότε τίθεται θέμα για τον από εδώ και πέρα λόγο και τρόπο ύπαρξής τους, παραδέχονται οι ίδιοι συνδικαλιστικοί κύκλοι.

capital