Συντάξεις και οικονομική ανάπτυξη
εικόνα από SERRESPOST
Του Μιλτιάδη Νεκτάριου*
Ενώ το όνειρο των Ελλήνων στην περίοδο της μεταπολίτευσης ήταν να γίνουν συνταξιούχοι (με ποσοστά αναπλήρωσης στο 100%, τα υψηλότερα στον αναπτυγμένο κόσμο), τώρα, σαράντα χρόνια αργότερα, το όνειρο έγινε εφιάλτης για τα 2,5 εκατομμύρια των συνταξιούχων, μετά από περικοπές των παροχών μεταξύ 10% (στις χαμηλές) και 50% (στις υψηλές). Οι νομοθετημένες περαιτέρω περικοπές καθώς και οι δικαστικές αποφάσεις έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερη αβεβαιότητα σχετικά με τις επικείμενες εξελίξεις.
Η αδυναμία επίλυσης του ασφαλιστικού προβλήματος στην περίοδο της Μεταπολίτευσης αποτελεί τον κύριο παράγοντα της οικονομικής καταστροφής της χώρας, με το σύστημα συντάξεων να έχει απορροφήσει περισσότερα από €250 δισεκατομμύρια κρατικής χρηματοδότησης από το 2000 μέχρι σήμερα. Και, βέβαια, η λειτουργία του υφιστάμενου συστήματος συντάξεων, παρ’ όλες τις περικοπές, καθιστά αδύνατη την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και, σε συνδυασμό με την βαριά φορολογία και την πλήρη έλλειψη επενδύσεων, δημιουργούν ένα περιβάλλον οικονομικής στασιμότητας στο διηνεκές.
Η σημερινή διακυβέρνηση βαυκαλίζεται ότι «έλυσε» το ασφαλιστικό. Στην ουσία απλώς έκανε μικρές τροποποιήσεις στο υφιστάμενο Διανεμητικό Σύστημα, το οποίο επικράτησε σε όλη την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Η τελευταία αναλογιστική μελέτη (2018) δείχνει ότι οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν 27% εισφορές και το κράτος θα καλύπτει το 50% των συνολικών δαπανών μέχρι το 2060, ούτως ώστε οι σημερινοί εργαζόμενοι να λάβουν ένα ποσοστό αναπλήρωσης λιγότερο από 50%.
Η μοναδική εναλλακτική πρόταση είναι αυτή του Πανεπιστημίου Πειραιώς (Μ.Νεκτάριος, Π.Τήνιος, Γ.Συμεωνίδης, Συντάξεις για Νέους, Εκδόσεις Παπαζήση, 2018), η οποία εγγυάται στους συνταξιούχους τουλάχιστον το σημερινό επίπεδο παροχών και υπόσχεται αυξήσεις με βάση την ανάπτυξη της οικονομίας. Ενώ για τους εργαζόμενους προτείνει μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30% και συμπλήρωση του Διανεμητικού Συστήματος με ένα Κεφαλαιοποιητικό Πρόγραμμα Ατομικών Λογαριασμών. Η κρατική χρηματοδότηση στο νέο σύστημα συντάξεων θα είναι μηδενική. Η σχετική αναλογιστική μελέτη δείχνει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης για τους σημερινούς εργαζόμενους θα είναι πάνω από 55%.
Το προτεινόμενο κεφαλαιοποιητικό σύστημα συντάξεων, με εισφορές 6% ετησίως, θα οδηγήσει στην πρώτη δεκαετία σε συσσώρευση αποθεματικών που θα προσεγγίσουν τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ μέχρι το 2060 αναμένεται να φθάσουν στα 400 δισεκατομμύρια ευρώ. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα αποθεματικά αυτά θα αντιστοιχούν στο 25% το 2030 και στο 67% το 2060. Στις χώρες της Ευρώπης που λειτουργούν τέτοια συστήματα συντάξεων, τα μέσα επίπεδα αποθεματικών κινούνται μεταξύ 50% και 120% του ΑΕΠ.
Επίσης, με βάση σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 π.μ. θα οδηγήσει σε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,32 π.μ. στον πρώτο χρόνο, κατά 1,97 π.μ. στον δεύτερο χρόνο και κατά 2,31 π.μ. στον τρίτο χρόνο, ενώ η ετήσια αύξηση για τα επόμενα χρόνια θα είναι 3,51 π.μ. Τα ευρήματα της μελέτης της Τράπεζας της Ελλάδος είναι πλήρως συμβατά με τα αντίστοιχα μιας πρόσφατης μελέτης των Ν. Χριστοδουλάκη, Μ. Νεκτάριου, και Χ. Θεοχάρη (Επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας, ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, 2018), όπου εκτιμάται ότι μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30%, μια μείωση των φορολογικών συντελεστών στο 20%, και μια ανακατεύθυνση μέρους των ετήσιων πρωτογενών πλεονασμάτων στη διενέργεια μεγάλων επενδύσεων, θα οδηγήσει σε ρυθμούς ανάπτυξης 3,5% - 4% ετησίως για την περίοδο μέχρι το 2030, η ανεργία θα μειωθεί στο 7,5%, και η σχέση Χρέους/ΑΕΠ θα πέσει κάτω από το 100% πριν το 2030. Αυτή είναι και η μόνη επιλογή που έχει η χώρα για να αποφύγει το μόνιμο οικονομικό τέλμα και την πλήρη διάλυση.
Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τους μύθους και τις αυταπάτες της Μεταπολίτευσης που οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή της χώρας και την μετέτρεψαν σε παρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν λύσεις σε όλα τα μεγάλα προβλήματα της χώρας, αρκεί το πολιτικό σύστημα να εκσυγχρονίσει τις δομές και το προσωπικό του και να επιδιώξει ένα μίνιμουμ συναίνεσης.
* Ο κ. Μιλτιάδης Νεκτάριος είναι Καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Θα είναι ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών στην ενότητα “Social Security: Issues, Challenges and Prospects” το Σάββατο, 2 Μαρτίου στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Του Μιλτιάδη Νεκτάριου*
Ενώ το όνειρο των Ελλήνων στην περίοδο της μεταπολίτευσης ήταν να γίνουν συνταξιούχοι (με ποσοστά αναπλήρωσης στο 100%, τα υψηλότερα στον αναπτυγμένο κόσμο), τώρα, σαράντα χρόνια αργότερα, το όνειρο έγινε εφιάλτης για τα 2,5 εκατομμύρια των συνταξιούχων, μετά από περικοπές των παροχών μεταξύ 10% (στις χαμηλές) και 50% (στις υψηλές). Οι νομοθετημένες περαιτέρω περικοπές καθώς και οι δικαστικές αποφάσεις έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερη αβεβαιότητα σχετικά με τις επικείμενες εξελίξεις.
Η αδυναμία επίλυσης του ασφαλιστικού προβλήματος στην περίοδο της Μεταπολίτευσης αποτελεί τον κύριο παράγοντα της οικονομικής καταστροφής της χώρας, με το σύστημα συντάξεων να έχει απορροφήσει περισσότερα από €250 δισεκατομμύρια κρατικής χρηματοδότησης από το 2000 μέχρι σήμερα. Και, βέβαια, η λειτουργία του υφιστάμενου συστήματος συντάξεων, παρ’ όλες τις περικοπές, καθιστά αδύνατη την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και, σε συνδυασμό με την βαριά φορολογία και την πλήρη έλλειψη επενδύσεων, δημιουργούν ένα περιβάλλον οικονομικής στασιμότητας στο διηνεκές.
Η σημερινή διακυβέρνηση βαυκαλίζεται ότι «έλυσε» το ασφαλιστικό. Στην ουσία απλώς έκανε μικρές τροποποιήσεις στο υφιστάμενο Διανεμητικό Σύστημα, το οποίο επικράτησε σε όλη την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Η τελευταία αναλογιστική μελέτη (2018) δείχνει ότι οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν 27% εισφορές και το κράτος θα καλύπτει το 50% των συνολικών δαπανών μέχρι το 2060, ούτως ώστε οι σημερινοί εργαζόμενοι να λάβουν ένα ποσοστό αναπλήρωσης λιγότερο από 50%.
Η μοναδική εναλλακτική πρόταση είναι αυτή του Πανεπιστημίου Πειραιώς (Μ.Νεκτάριος, Π.Τήνιος, Γ.Συμεωνίδης, Συντάξεις για Νέους, Εκδόσεις Παπαζήση, 2018), η οποία εγγυάται στους συνταξιούχους τουλάχιστον το σημερινό επίπεδο παροχών και υπόσχεται αυξήσεις με βάση την ανάπτυξη της οικονομίας. Ενώ για τους εργαζόμενους προτείνει μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30% και συμπλήρωση του Διανεμητικού Συστήματος με ένα Κεφαλαιοποιητικό Πρόγραμμα Ατομικών Λογαριασμών. Η κρατική χρηματοδότηση στο νέο σύστημα συντάξεων θα είναι μηδενική. Η σχετική αναλογιστική μελέτη δείχνει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης για τους σημερινούς εργαζόμενους θα είναι πάνω από 55%.
Το προτεινόμενο κεφαλαιοποιητικό σύστημα συντάξεων, με εισφορές 6% ετησίως, θα οδηγήσει στην πρώτη δεκαετία σε συσσώρευση αποθεματικών που θα προσεγγίσουν τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ μέχρι το 2060 αναμένεται να φθάσουν στα 400 δισεκατομμύρια ευρώ. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα αποθεματικά αυτά θα αντιστοιχούν στο 25% το 2030 και στο 67% το 2060. Στις χώρες της Ευρώπης που λειτουργούν τέτοια συστήματα συντάξεων, τα μέσα επίπεδα αποθεματικών κινούνται μεταξύ 50% και 120% του ΑΕΠ.
Επίσης, με βάση σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 π.μ. θα οδηγήσει σε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,32 π.μ. στον πρώτο χρόνο, κατά 1,97 π.μ. στον δεύτερο χρόνο και κατά 2,31 π.μ. στον τρίτο χρόνο, ενώ η ετήσια αύξηση για τα επόμενα χρόνια θα είναι 3,51 π.μ. Τα ευρήματα της μελέτης της Τράπεζας της Ελλάδος είναι πλήρως συμβατά με τα αντίστοιχα μιας πρόσφατης μελέτης των Ν. Χριστοδουλάκη, Μ. Νεκτάριου, και Χ. Θεοχάρη (Επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας, ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, 2018), όπου εκτιμάται ότι μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30%, μια μείωση των φορολογικών συντελεστών στο 20%, και μια ανακατεύθυνση μέρους των ετήσιων πρωτογενών πλεονασμάτων στη διενέργεια μεγάλων επενδύσεων, θα οδηγήσει σε ρυθμούς ανάπτυξης 3,5% - 4% ετησίως για την περίοδο μέχρι το 2030, η ανεργία θα μειωθεί στο 7,5%, και η σχέση Χρέους/ΑΕΠ θα πέσει κάτω από το 100% πριν το 2030. Αυτή είναι και η μόνη επιλογή που έχει η χώρα για να αποφύγει το μόνιμο οικονομικό τέλμα και την πλήρη διάλυση.
Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τους μύθους και τις αυταπάτες της Μεταπολίτευσης που οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή της χώρας και την μετέτρεψαν σε παρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν λύσεις σε όλα τα μεγάλα προβλήματα της χώρας, αρκεί το πολιτικό σύστημα να εκσυγχρονίσει τις δομές και το προσωπικό του και να επιδιώξει ένα μίνιμουμ συναίνεσης.
Η μοναδική εναλλακτική πρόταση είναι αυτή του Πανεπιστημίου Πειραιώς (Μ.Νεκτάριος, Π.Τήνιος, Γ.Συμεωνίδης, Συντάξεις για Νέους, Εκδόσεις Παπαζήση, 2018), η οποία εγγυάται στους συνταξιούχους τουλάχιστον το σημερινό επίπεδο παροχών και υπόσχεται αυξήσεις με βάση την ανάπτυξη της οικονομίας. Ενώ για τους εργαζόμενους προτείνει μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30% και συμπλήρωση του Διανεμητικού Συστήματος με ένα Κεφαλαιοποιητικό Πρόγραμμα Ατομικών Λογαριασμών. Η κρατική χρηματοδότηση στο νέο σύστημα συντάξεων θα είναι μηδενική. Η σχετική αναλογιστική μελέτη δείχνει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης για τους σημερινούς εργαζόμενους θα είναι πάνω από 55%.
Το προτεινόμενο κεφαλαιοποιητικό σύστημα συντάξεων, με εισφορές 6% ετησίως, θα οδηγήσει στην πρώτη δεκαετία σε συσσώρευση αποθεματικών που θα προσεγγίσουν τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ μέχρι το 2060 αναμένεται να φθάσουν στα 400 δισεκατομμύρια ευρώ. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα αποθεματικά αυτά θα αντιστοιχούν στο 25% το 2030 και στο 67% το 2060. Στις χώρες της Ευρώπης που λειτουργούν τέτοια συστήματα συντάξεων, τα μέσα επίπεδα αποθεματικών κινούνται μεταξύ 50% και 120% του ΑΕΠ.
Επίσης, με βάση σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 π.μ. θα οδηγήσει σε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,32 π.μ. στον πρώτο χρόνο, κατά 1,97 π.μ. στον δεύτερο χρόνο και κατά 2,31 π.μ. στον τρίτο χρόνο, ενώ η ετήσια αύξηση για τα επόμενα χρόνια θα είναι 3,51 π.μ. Τα ευρήματα της μελέτης της Τράπεζας της Ελλάδος είναι πλήρως συμβατά με τα αντίστοιχα μιας πρόσφατης μελέτης των Ν. Χριστοδουλάκη, Μ. Νεκτάριου, και Χ. Θεοχάρη (Επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας, ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ, 2018), όπου εκτιμάται ότι μια μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 30%, μια μείωση των φορολογικών συντελεστών στο 20%, και μια ανακατεύθυνση μέρους των ετήσιων πρωτογενών πλεονασμάτων στη διενέργεια μεγάλων επενδύσεων, θα οδηγήσει σε ρυθμούς ανάπτυξης 3,5% - 4% ετησίως για την περίοδο μέχρι το 2030, η ανεργία θα μειωθεί στο 7,5%, και η σχέση Χρέους/ΑΕΠ θα πέσει κάτω από το 100% πριν το 2030. Αυτή είναι και η μόνη επιλογή που έχει η χώρα για να αποφύγει το μόνιμο οικονομικό τέλμα και την πλήρη διάλυση.
Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τους μύθους και τις αυταπάτες της Μεταπολίτευσης που οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή της χώρας και την μετέτρεψαν σε παρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχουν λύσεις σε όλα τα μεγάλα προβλήματα της χώρας, αρκεί το πολιτικό σύστημα να εκσυγχρονίσει τις δομές και το προσωπικό του και να επιδιώξει ένα μίνιμουμ συναίνεσης.
* Ο κ. Μιλτιάδης Νεκτάριος είναι Καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Θα είναι ομιλητής στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών στην ενότητα “Social Security: Issues, Challenges and Prospects” το Σάββατο, 2 Μαρτίου στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου