ΠΑΙΔΕΙΑ – ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ – ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ

Γιάννης Χριστόπουλος

Το ζητούμενο στις κοινωνίες που επιδιώκουν να είναι δυναμικές είναι η δημιουργικότητα η οποία πρέπει να καλύπτει όσο είναι δυνατό την πλειονότητα των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Υπό το πρίσμα μιας ολοκληρωμένης θεώρησης η έννοια του πολιτισμού επομένως δεν περιορίζεται στο πεδίο των τεχνών των γραμμάτων και του πνεύματος αποκλειστικώς. 

Ο πολιτισμός είναι το απόσταγμα του ψυχισμού της κοινωνίας. Μελετητές διαφόρων σχολών ψυχολογίας βρίσκουν τα θεμέλια πολλών εκδηλώσεων του ανθρώπου, όπως των μύθων, της λογοτεχνίας, της τέχνης, των συμβολισμών, βασικών συλλήψεων της επιστήμης στο συλλογικό ασυνείδητο, γιατί το συλλογικό ασυνείδητο επενεργεί μέσα στις κοινωνίες μέσω των αρχετύπων θεμελιωδώς. 

Επομένως οι φερόμενες ως συνειδητές επιλογές μας, για να έχουν θετικό αποτέλεσμα, δεν είναι δυνατόν να βρίσκονται σε διάσταση με το συλλογικό ασυνείδητο.

 Όλα αυτά αναφέρονται γιατί είναι πολύ σημαντικό να γίνει σαφές ότι η προσέγγιση της έννοιας πολιτισμός είναι πολύπλοκη και δεν εξαντλείται με τις κοινότυπες αντιλήψεις που ως στόχο επιδίωξης και ανάπτυξης του πολιτισμού προάγουν την μανιακή προσκόλληση ενός μοναδικού τύπου εξέλιξης, ο οποίος υφίσταται υπό την προϋπόθεση της αναίρεσης όσων στοιχείων φαντάζουν παλιά. Το ζητούμενο όμως είναι σύνθεση των στοιχείων του χθες με το σήμερα.

Η ανάπτυξη του πολιτιστικού επιπέδου προϋποθέτει την ζεύξη παιδείας-συνείδησης-αισθητικής.

 Είναι τρεις παράμετροι οι οποίες μόνο αν λειτουργούν προς κοινή κατεύθυνση, οι κοινωνίες μπορούν να είναι δημιουργικές ουσιαστικά με αποτέλεσμα ο ψυχισμός τους, άρα ο πολιτισμός τους, να είναι υπαρκτός και θετικός. Ασφαλώς σημασία έχει και το περιεχόμενο που προσδίδουμε σε αυτές τις έννοιες. Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψης, για να θυμηθούμε την ρήση του Αντισθένους. 

Στη χώρα μας δυστυχώς έχουμε βαλτώσει, με τραγικό αποτέλεσμα η έννοια της λογικής να απουσιάζει στο δημόσιο βίο σε μεγάλο βαθμό. 

Η απουσία της λογικής αναφέρεται όχι με την έννοια της καθολικής υπερίσχυσης του παραλόγου στην κοινωνία, αλλά με την καθολική υπερίσχυση του θυμικού εις βάρος του λογικού, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ανισορροπία στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

 Με αυτά τα στοιχεία είναι δύσκολο να ελπίζει κάποιος ότι είναι δυνατόν να επιτευχθεί δημιουργική ανάταση. Υπάρχει εμπλοκή. Σε αυτή τη συλλογική εμπλοκή της κοινωνίας βασίστηκε και η περίφημη ιδεολογική κυριαρχία της Αριστεράς με όλες τις αρνητικές συνέπειες. 

Για να ξεκινήσει η ανατροπή αυτής της κατάστασης χρειάζεται εργασία κοπιώδης και το κυριότερο εντιμότητα και πνευματικό ήθος. 

Πρέπει να επιστρέψουμε σε βασικές έννοιες παιδείας, να αναζητήσουμε σύνδεση με τις αρχετυπικές αξίες του έθνους μας, αλλά ταυτοχρόνως να αποφύγουμε την βλακώδη αυταρέσκεια μας. 

Η παρατήρηση αυτή δεν γίνεται με το πνεύμα των τρεχουσών πρακτικών που ακολουθούνται από τα mainstream μέσα ενημερώσεως τα οποία με ύπουλο τρόπο ως κήνσορες του πνεύματος και των αξιών, σαν εισαγγελείς οι οποίοι σπάνε το ηθικό της κοινωνίας μας. 

Επιβάλλεται όμως ο κολασμός του ανάγωγου, ακοινώνητου τρόπου συμπεριφοράς και αντιλήψεων. Η εποχή που ο πιο θρασύς και επιτήδειος έπαιρνε απο τή κοινωνία τον χαρακτηρισμό του έξυπνου και ικανού πρέπει να παρέλθει. 

Αντικοινωνικές συμπεριφορές έχουν τις αιτίες τους συχνά και στην απομάκρυνση από τις βασικές πολιτιστικές μας καταβολές. 

Το κύριο ζήτημα είναι να γίνουμε δημιουργική κοινωνία και ως συνέπεια να αναπτύσσεται ο πολιτισμός μας. Για αυτό το λόγο επιβάλλεται ο επαναπροσδιορισμός του στόχου της Παιδείας. 

Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί ότι παιδεία δεν είναι το σύστημα που παράγει πτυχιούχους. Παιδεία μπορεί να έχει μια κοινωνία και με λιγότερους πτυχιούχους ΑΕΙ. 

Στις μέρες μας έχουμε τους περισσότερους πτυχιούχους από συστάσεως του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, δεν φαίνεται να έχει επέλθει σημαντική βελτίωση στο επίπεδο της συνολικής εικόνας που παρουσιάζει η κοινωνία μας σε ό,τι αφορά την παιδεία μας.

 Με την επίτευξη του προσδιορισμού των στόχων της παιδείας και την εισαγωγή επιδιώξεων οι οποίες θα είναι διαφορετικές από αυτές που προτάσσονται σήμερα, θα επέλθει μέσα στο σώμα της κοινωνίας μας η εισαγωγή ορθότερων κριτηρίων για τις ανάγκες και τις επιδιώξεις μας. 

Μόνο όταν οι κοινωνίες έχουν ορθά κριτήρια, επιτυγχάνεται η δημιουργικότητα, που είναι το ζητούμενο. Όλα όσα αναφέρθηκαν προϋποθέτουν κοινωνική γαλήνη. 

Μέσα σε ειρηνικό και ήρεμο κοινωνικό περιβάλλον οι άνθρωποι είναι δημιουργικοί και μπορούν να λειτουργούν συνεκτικά.

 Υπό αυτή την έννοια η κοινωνική ασφάλεια σε όλες της τις εκφάνσεις είναι δομικό στοιχείο της ανάπτυξης του πολιτισμού μιας σύγχρονης κοινωνίας. Η παροιμία λέει “Στην αναμπουμπούλα ο λύκος χαίρεται” στις μέρες που ζούμε η κοινωνία μας αντί να ασχολείται με τον εαυτό της ουσιαστικά, διαπραγματευόμενη για τα ουσιώδη, χάνει το χρόνο της προσπαθώντας να βρει την πορεία της μέσω μιας λανθασμένης οδού επειδή ακόμα δεν έχει ορίσει που είναι τα σημεία του ορίζοντα για να μπορέσει να προσανατολιστεί. 

Είναι καιρός να γυρίσουμε την πλάτη στον ιδιόρρυθμο μικρομεγαλισμό που χαρακτηρίζει διαχρονικά τις πολιτικές ελίτ της χώρας μας.

 Η εμμονική προσκόλληση στο άρμα της Ευρωπαϊκής ιδέας είναι η τρανή απόδειξη της ορθότητος του επιχειρήματος. Όχι τόσο για το περιεχόμενο αυτής της ιδέας, όσο για τον τρόπο και τα ελατήρια τα οποία κινούν τους θιασώτες της. 

Όψιμοι εχθροί του κρατισμού, εγκαταλείπουν την ισχύ του εθνικού κράτους με την οποία για χρόνια ήταν σφιχταγκαλιασμένοι και προσεταιρίζονται την ιδεολογία του ισχυρότερου οιονεί κράτους που τους φαντάζει ως το αύριο. Ο άνθρωπος που αγαπά πραγματικά την ελευθερία δεν είναι δυνατό να εναποθέσει τις ελπίδες του για ένα καλύτερο αύριο στο μόρφωμα της Ε.Ε. Για αυτό πρέπει να στραφούμε στα ουσιώδη. Το ένδοξο παρελθόν μας ας είναι η ουσιαστική πηγή έμπνευσης κι όχι η πρόφαση της οκνηρίας μας. 

Η λειτουργικότητα της κοινωνίας μας θα επιφέρει και την πολιτιστική ανάκαμψη-πρωτογενή δημιουργικότητα. Γιάννης Χριστόπουλος

http://diesy.gr/pedia-synidisi-esthitiki/