Οι εθνικώς επιζήμιες συμφωνίες ακυρώνονται

Το ιστορικό προηγούμενο (το 1924) για το ζήτημα της Μακεδονίας

Από τον 
Κωνσταντίνο Χολέβα*

Μπορεί να ακυρωθεί η εθνικώς επιζήμια Συμφωνία Κοτζιά - Ντιμιτρόφ, η οποία υπεγράφη στις Πρέσπες στις 17/6/2018; Βεβαίως. Και μπορεί και πρέπει. Αν δεν κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων η Συμφωνία, είναι άκυρη και δεν θα υποχρεωθούμε σε μια σειρά εθνικών ταπεινώσεων. Δεν θα αναγνωρίσουμε όνομα, ταυτότητα και γλώσσα που θα αποκόπτουν την πραγματική Μακεδονία από την Ιστορία του Ελληνισμού. Δεν θα υποχρεωθούμε να αλλάξουμε τα ονόματα πανεπιστημίων και προϊόντων και δεν θα δεχτούμε μεικτή επιτροπή που θα κρίνει πώς θα διδάσκουμε στα παιδιά μας τον Αλέξανδρο και τον Μακεδονικό Αγώνα.

Κατά την πρόσφατη συζήτηση νομικών και ιστορικών επιστημόνων στο υπουργείο Εξωτερικών (19/7/2018), ο καθηγητής της σύγχρονης Ιστορίας στο ΕΚΠΑ Ευάνθης Χατζηβασιλείου ορθώς επισήμανε ότι ουσιαστικά το άρθρο 7, παρ. 1 και 3 της Συμφωνίας των Πρεσπών αναγνωρίζει «μακεδονική εθνότητα» στους Σκοπιανούς, κάνοντας λόγο για «επικράτεια, γλώσσα και πληθυσμό και τα χαρακτηριστικά τους, με τη δική τους Ιστορία, πολιτισμό και κληρονομιά».

Αυτά τα στοιχεία χαρακτηρίζουν εθνότητα και όχι απλώς υπηκοότητα. Χρήσιμη διευκρίνιση, διότι η κυβερνητική προπαγάνδα αποδίδει τον όρο nationality της συμφωνίας ως υπηκοότητα, ιθαγένεια και όχι εθνικότητα. Αλλωστε, όπως τόνισε στην ίδια συζήτηση ο καθηγητής του Παντείου Αγγελος Συρίγος, αν ήθελαν οι συντάκτες της συμφωνίας να μιλήσουν μόνο για υπηκοότητα ως νομικό δεσμό του πολίτη με το κράτος, θα έγραφαν citizenship και όχι nationality, που ετυμολογικά προέρχεται από το nation=έθνος.

Υπάρχει ένα ιστορικό προηγούμενο πάλι για το ζήτημα της Μακεδονίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1924 ο Ελληνας αντιπρόσωπος Νικόλαος Πολίτης (διακεκριμένος καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου σε γαλλικά πανεπιστήμια), στο πλαίσιο των εργασιών της Κοινωνίας των Εθνών, υπέγραψε με τον Βούλγαρο αντιπρόσωπο Καλφόφ μια συμφωνία η οποία αναγνώριζε ως βουλγαρική μειονότητα τους Σλαβόφωνους - δίγλωσσους Ελληνες της Μακεδονίας. Επρόκειτο περί τεραστίου λάθους, διότι η μεγάλη πλειονότητα αυτών των πληθυσμών αγωνίστηκε το 1903-1908 υπέρ του Ελληνισμού και κατά των Βούλγαρων κομιτατζήδων.

Οταν έφτασε ύστερα από λίγους μήνες στη Βουλή των Ελλήνων το γνωστό ως Πρωτόκολλο Πολίτη - Καλφόφ, απερρίφθη ως εθνικώς επιζήμιο. Ετσι, η Ελλάς αποδεσμεύθηκε από τις υποχρεώσεις που απέρρεαν, π.χ. δεν άνοιξε βουλγαρικά σχολεία στη βόρειο Ελλάδα!

Υπάρχει κάτι αντίστοιχο από την αντίστροφη πλευρά. Δηλαδή μια συμφωνία, η οποία θα ωφελούσε την Ελλάδα, αλλά απορρίφθηκε αργότερα από τη συμβαλλόμενη χώρα. Συγκεκριμένα, στις 29 Ιουλίου 1919, ακριβώς πριν από 99 χρόνια, ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέγραψε στο Παρίσι συμφωνία με τον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Τιτόνι, με την οποία η Ιταλία αναγνώριζε τα δικαιώματα της Ελλάδας στη Βόρειο Ηπειρο. Τον Ιούλιο του 1920 η Ιταλία κατήγγειλε τη συμφωνία ως αντίθετη προς τα εθνικά της συμφέροντα!

*Πολιτικός επιστήμων