Ο Σαρτρ, ο Καμύ και οι «παρακρατικοί» του Νίκου Φίλη

Του Ανδρέα Ζαμπούκα

Ο Ζαν Ζενέ ήταν Γάλλος θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης. Στη ζωή του υπήρξε περιθωριακός και ιδιότροπος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου. Ως κατάδικος και εκδιδόμενος ομοφυλόφιλος, ο Ζενέ περιπλανήθηκε στην Ευρώπη και έγινε το αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης.

Ο Ζενέ, σταδιακά, μετουσιώθηκε σε ενσάρκωση της λαϊκής ανυπακοής στους νόμους των πειθαρχικών κοινωνιών, προτείνοντας το «κακό» ως ηθική των απόκληρων. Ο Σαρτρ ήταν ο πρώτος που οικειοποιήθηκε λογοτεχνικά, πνευματικά και πολιτικά την «κόλαση» του Ζενέ. Έτσι, ο δεύτερος θα γίνει ο μύθος-σύμβολο του αρχιεράρχη της αστικής, γαλλικής αριστεράς, ως «παράδειγμα» του καταπιεσμένου που γίνεται επαναστάτης, αρνούμενος τα δικαιώματα και τις ιδεολογίες των καταπιεστών του και μέσω της δύναμης της συνείδησης ξαναχτίζει τη ζωή του...

Σ’ αυτό το σημείο ξέσπασε η μεγάλη διαμάχη Σαρτρ και Καμύ γιατί ο τελευταίος έλεγε όχι «βία στη βία», όπως διακήρυσσε ο Σαρτρ. Και ήταν επόμενο, αφού ο Καμύ, λόγω λαϊκής καταγωγής ήξερε πραγματικά, τι θα πει βία, ενώ ο Σαρτρ «έπαιζε» μόνο θεωρητικά, με την τρομοκρατία της αριστοκρατικής, ακαδημαϊκής αριστεράς...

Μιλάμε βέβαια για «σχολές» ιδεολογικής ταύτισης με την πραγματικότητα, που δυστυχώς έφτασε με αναχρονιστικό τρόπο ως τις μέρες μας. Όχι βέβαια παντού αλλά σε κοινωνίες με έντονα στοιχεία πρωτογονισμού, όπως η δική μας.

Σε σχέση με τα παραπάνω, ενδιαφέρον έχει η πρόσφατη δήλωση του πρώην υπουργού Νίκου Φίλη στον ΣΚΑΙ, όταν ρωτήθηκε για τους διαδηλωτές κατά της συμφωνίας των Πρεσπών: «Πρόκειται για ομάδες τραμπούκων και παρακρατικούς θύλακες που δεν έχουν κανένα ντέρτι με την Μακεδονία και δεν έχουν καμία σχέση με τους συμμετέχοντες στα μεγάλα συλλαλητήρια του χειμώνα».

Η αγανάκτηση του Νίκου Φίλη είναι σαφώς επιλεκτική και σκιαγραφεί την διαχρονική θέση της Αριστεράς για την βία. Θυμίζει επίσης, τους χαρακτηρισμούς για τις επιθέσεις εναντίον του Μπουτάρη αλλά και την εισβολή στο γραφείο του βουλευτή Κατσίκη που αποδείχθηκε στο τέλος, ότι ήταν ο Ρουβίκωνας...

Το τι εννοεί τώρα, μιλώντας για παρακρατικούς, μάλλον θα πρέπει να μας εξηγήσει. Γιατί παρακρατικοί είναι αυτοί που σχετίζονται με το κράτος. Και το κράτος είναι τώρα ο ίδιος και η Αριστερά του...

Από την εποχή της σοσιαλίζουσας γαλλικής διανόησης - η οποία κατέστρεψε ιδεολογικά και την Ελλάδα της Μεταπολίτευσης- η βία είναι αποκλειστικό προνόμιο της Αριστεράς. Οι βίαιες συμπεριφορές πολιτών νομιμοποιούνται, όταν στρέφονται εναντίον των εκπροσώπων του καπιταλισμού και των παραγώγων του (πολιτικοί αστικής δημοκρατίας, εκπρόσωποι εξουσίας κλπ). Αντίθετα, όταν μέρος του πάλαι ποτέ «λαού» που τώρα έγινε όχλος, έχει παρόμοιες βίαιες συμπεριφορές με τους «αγανακτισμένους» συντρόφους, τότε σπεύδουν οι «θεωρητικοί» της Αριστεράς- όπως ο κ. Φίλης- να τους χαρακτηρίσουν παρακρατικούς και τραμπούκους.

Μπορεί κανείς να βγάλει άκρη με όλα αυτά; Όχι, αν προσπαθήσει να σκεφτεί με όρους προηγούμενων δεκαετιών, που μεσουρανούσε στην "επαναστατημένη" Ευρώπη ο Σαρτρ. Σήμερα όμως μπορεί πολύ εύκολα να καταλάβει ότι το μόνο κίνητρο της δημόσιας αγανάκτησης και της βίας είναι ο αριστερός και ενίοτε δεξιός πρωτογονισμός της καθοδηγούμενης ιδεολογίας.

Ο τελευταίος όμως που δικαιούται να μιλάει για τραμπούκους διαδηλωτές είναι η σημερινή κυβέρνηση και οι βουλευτές της. Όχι μόνο γιατί επέδειξαν απίστευτη βία και τρομοκρατία τα τελευταία χρόνια, στον δημόσιο χώρο, αλλά γιατί συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να τραμπουκίζουν και να βυσσοδομούν παντού. Σε πανεπιστήμια, σε σχολεία, σε δρόμους και δημόσια κτίρια.

Θυμίζω και πάλι, τη διαφορά μεταξύ Καμύ και Σαρτρ: ο πρώτος γεννήθηκε στην Αλγερία και πέρασε τα παιδικά του χρόνια πάμπτωχος σε ένα χωριό, γνωρίζοντας καλά τι σημαίνει αληθινή βία. Ο δεύτερος βίωσε μια ανέμελη εφηβεία στο κλασσικό λύκειο Henri-IV. Εύφορος και κατάλληλος χώρος για ανέξοδη «επανάσταση». Βίοι παράλληλοι - τηρουμένων των αναλογιών- με τον Νίκο φίλη και την παρέα του...

liberal