“Αϊντε Δημήτρη, χαλάλι σου, θα μου το πληρώσεις”

 

Ένα άγνωστο περιστατικό της Ελληνικής Επανάστασης στην Ηλεία κατά την διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου.

 

*Πρωταγωνιστές ο Ηλείος αγωνιστής Δημήτρης Καραμέρος

και ο γνωστός οπλαρχηγός Ιωάννης Γκούρας

 

 

*Το πετυχημένο τέχνασμα και η παγίδα στον Ιωάννη Γκούρα

Γράφει ο Θεόδωρος Λάμπρος

*ΒΑ Modern History (London Guildhall University)

*MA Mediterranean Studies (University Of London)

(Ιστορικός – Συγγραφέας – Τακτικό Μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδας – Αρχισυντάκτης στο ενημερωτικό πόρταλ skalistiri.news – Διαχειριστής του ιστορικού πόρταλ “Το skalistiri.news σκαλίζει το 1821”  – Αναβιωτής του 1821 – Σεναριογράφος της μικρού μήκους δραματοποιημένης ταινίας – ντοκιμαντέρ «Γεωργάκης Ολύμπιος – Ο Δαυλός της Ελευθερίας»)

Μια πολύ ενδιαφέρουσα και άγνωστη πτυχή της Ελληνικής Επανάστασης στην Ηλεία είναι ένα περιστατικό που συνέβη μεταξύ του Καπετάν Δημήτρη Καραμέρου και του γνωστού οπλαρχηγού Ιωάννη Γκούρα.

Οι αδερφοί Καραμέρου

Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος στο βιβλίο του «Η Ηλεία επί Τουρκοκρατίας» «Ούτοι ήσαν τέσσαρις αδελφοί: Οι Δημήτριος, ο γνωστός υπό το όνομα «Καπετάν Δημήτρης», Αναστάσιος, Μιχαήλ και Ιωάννης εκ Λαγκαδίων της Γορτυνίας καταγόμενοι.

  Άγνωστον δ’ είναι πως η οικογένεια Καραμέρου εγκαταλείψασα τα Λαγκάδια εγκατεστάθη εις Λάλα, πολλά έτη προ της Επαναστάσεως.

 Ο πατήρ Καραμέρος προσελήφθη εις την υπηρεσίαν του Σεϊνταγα, παππού και εν συνεχεία του υιού τούτου.

 Δεν ηδυνήθημεν να εξακριβώσωμεν τα περί της επωνυμίας «Καραμέρος». Διφορούμεναι είναι αι γνώμαι και μεταξύ ακόμη των μελών της πολυμελούς μετέπειτα οικογενείας Καραμέρου. Η μάλλον πιθανή γνώμη είναι ότι είναι Τουρκικής προελεύσεως.

 Ο πατήρ ή πάππος τούτων είναι βεβαιωμένων ότι υπηρετεί εις Λαγκάδια εις τίνα Αγάν ονόματι Καρά – Μερ, όστις είναι γνωστόν  εκ παραδόσεως, ότι ήτο πανύψηλος και πολύ μελαγχροινός και ίσως εκ του Καρά – μαύρος – και Μερ-Αγάς, ήτοι Καρά – Μερ – Αγάς και ο υπηρετών εις αυτόν έλαβε την επωνυμίαν Καραμέρος.

  Οι άνω αδελφοί αντικατέστησαν τον πατέρα των εις την υπηρεσίαν του Σεϊνταγα και μετ’ ολίγον προσελαμβάνοντο δια την αφοσίωσίν των και εις τα υπηρεσίας των Βεζουλάγα, Αλή – Αγά και Αλή – Φαρμάκη.

   Και οι τέσσαρες αδελφοί ήσαν εκ των πλέον φημιζομένων ηρώων και θερμοί πατριώται, αν και είχαν προσληφθή εις τας πλέον εμπιστευτικάς θέσεις των Αγάδων, παρ’ ων εξετιμώντο ιδιατέρως.

  Και οι τέσσαρες αδελφοί εφημίζονται δια την επιβλητικήν των εμφάνισιν, το πανύψηλο ανάστημα και την ανδρείαν των.

Πριν συνδεθούν με τον Κολοκοτρώνη είχον σύνδεσμον και με την οικογένειαν Σισίνη και τους άρχοντας του Πύργου.

    Όταν εξεστράτευσαν ο Πασάς Πρεβέζης Μαχμούτ, κατόπιν διαταγής του Σουλτάνου, εναντίον των αδελφών του Σεϊνταγα – Βοϊβόδα Πύργου, και του αδελφού αυτού Αζηζ – Αγά του Πύργου, έλαβε χώραν η φονική μάχη παρά την Αγίαν Παρασκευήν, έξωθι του Πύργου.

  Κατά την μάχη ταύτην εφονεύθησαν αμφότεροι οι αδελφοί και έλαβε μέρος και ο Καπετάν Δημήτρης Καραμέρος. Τότε η μήτηρ των άνω Αγάδων ανέθεσε και εις τους Καραμεραίους, ως πολύ εμπίστους και αφοσιωμένους, ίνα μετά των ομοίως αφοσιωμένων Τουρκαλβανών, σπεύσουν εις συνάντησιν του Χασάν – Πασά και αντί πάσης θυσίας αποσπάσουν τας κεφαλάς των υιών της».

 Η γνωριμία με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη

Συνεχίζοντας ο Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος αναφέρει ότι «Μετά την μάχην του Πούσι έσπευσαν και ηνώθησαν μετά του Κολοκοτρώνη και έλαβον μέρος εις όλας τα μάχας Γορτυνίας. Επίσης κατά την Άλωσιν της Τριπολιτσάς, εισήλθον εις την πόλιν και ως εβεβαιούτο, συναπεκόμισαν  και πολλά λάφυρα.

    Όταν ο Κολοκοτρώνης συνέστησε το στρατόπεδον εις το Βαλτέτσι, μεταξύ των παρευρεθέντων Αρχηγών της Μάνης: Κυρ. Μαυρομιχάλη, Ηλία Μαυρομιχάλη, Μούρτζινου, Καπετανάκη, Αναγνωσταρά, Ηλία Φλέσσα κ.λ.π. ευρέθησαν και οι αδελφοί Καραμέρου, ως και ο Δίβριτσας Κουτρουμάνης.

  Εκεί έλαβεν, ως γνωστόν, χώραν η μεγάλη μάχη, καθ’ ην οι τραπέντες εις φυγήν Χριστιανοί εσώθησαν χάρις εις την έγκαιρον άφιξιν του Πλαπούτα. Οι Ηλείοι Καπεταναίοι και Αρχηγοί Σισίνης, Παπασταθόπουλος, Αυγερινός, Ι. Βιλαέτης, Καραμεραίοι, Μοσχούλας και Κ. Πετμεζάς, όταν εξεδηλώθη έχθρα πολλών Βουλευτών και Γερουσιαστών εναντίον του Κολοκοτρώνη, ετάχθησαν παρά το πλευρόν του.

   Ότε κατά το έτος 1825, την 24^ην Αυγούστου, o Κολοκοτρώνης απεφάσισε να καταλάβει την θέσιν «Πιάνα» δια να αναχαιτίση τον Ιμβραήμ Πασάν, εκάλεσε μεταξύ των άλλων και τον Δημήτριον Καραμέρον, όστις έσπευσε μετ’ άλλων Ηλείων και έλαβε μέρος εις την μάχην εκείνην διακριθείς δια τον ηρωϊσμό του. Επίσης υψίστην υπηρεσίαν προσέφεραν οι Καραμεραίοι εις τον Ανδρέαν Ζαϊμην εν συνεννοήσει μετά των Δουκαίων, Χρυσανθάκη Παπαγεωργίου – παππού μου και Σπηλιωτόπουλων».

Το επεισόδιο με τον Γιάννη Γκούρα

Στο σημείο αυτό ο Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος μας δίνει πληροφορίες για το επεισόδιο που έλαβε χώρα μεταξύ του Ιωάννη Γκούρα και του Δημητρίου Καραμέρου.

  Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Ο Ζαϊμης μετ’ άλλων κατεδιώκετο από τους Κουντουριώτην και Καραϊσκάκην, οίτινες κατά το έτος 1824 επί τη προφάσει καταδιώξεως ατάκτων, απέστειλαν απόσπασμα υπό τον Ιωάννην Γκούρα, με αντικειμενικόν σκοπόν την καταδίωξιν και εξόντωσιν του Ζαϊμη, όστις πληροφορηθείς εγκαίρως τούτο, ανεχώρησεν εκ Καλαβρύτων και δια Δίβρης έφθασεν εις Λάλα, ζητήσας την συνδρομήν του Καπετάν Δημήτρη και των Δουκαίων.

Ο Ιωάννης Γκούρας, εκ των κυριωτέρων πολεμιστών της Ελληνικής Επαναστάσεως, δράσας εις την πρώτην γραμμην από του 1821 μέχρι του 1826, περιεπλέχθη υπό του Κωλέττη εις τα εμφύλιας έριδας της Πελοποννήσου και ανέλαβεν, υπό το πρόσχημα της καταδιώξεως των ανταρτών την καταδίωξιν και εξόντωσιν του Ζαϊμη.

   Πληροφορηθείς την προς το Λάλα, πορείαν του Ζαϊμη, διέδραμε την Κορινθίαν, Αρκαδίαν και Ηλείαν και, αφού εκακοποίησε τους κατοίκους, έφθασε εις Λάλα, όπου συναντήθη αμέσως με τον καπετάν Δημήτρη , παρά του οποίου εζήτησε την άμεσον παράδοσιν του Ζαϊμη. Ο καπετάν Δημήτρης ηρνήθη, ισχυρισθείς τελείαν άγνοιαν.

  Επέμενε ότι ο Ζαϊμης δεν είχε φθάσει εις Λάλα. Είχεν όμως ειδοποιήσει και έφθασαν εις Λάλα οπλοφόροι και εκ Δούκα και εκ των άλλων πέριξ χωρίων.

 Υπεσχέθη εις τον Γκούραν ότι θα εξετάση και ερευνήσει μήπως τυχόν εν αγνοία του είχε φθάσει ο Ζαϊμης εις Λάλα. Τούτον είχε τοποθετήσει εις ασφαλές μέρος με ισχυράν φρουρά.

 Παρεκάλεσε τον Γκούραν να δεχθή, ίνα φιλοξενηθή εις τον οίκον του, όπερ και εδέχθη, επιμένων πάντοτε εις την παράδοσιν του Ζαϊμη.

  Όταν ο Γκούρας και οι οπλοφόροι του παρεκάθησαν εις πλουσιώτατον γεύμα, ο Ζαϊμης με ισχυράν συνοδείαν είχε κατέλθει εις Δούκα. Ο καπετάν Δημήτρης είχε καταστρώσει το σχέδιον του: να μεθύσει τον Γκούραν και τους οπλοφόρους του και να τους αφοπλίσει.

  Ειδιοποίησε προς τούτο  γενναιότερα παλληκάρια, όπως εις το δοθησόμενον σύνθημα, ορμήσουν».

(Μια άγνωστη πτυχή του οπλαρχηγού του 1821 Ιωάννη Γκούρα ήταν και το επεισόδιο που συνέβη με τον Ηλείο αγωνιστή Δημήτρη Καραμέρο).

«Η τον Ζαϊμη ή σ’ αυτά τα χαλάσματα θα σας θάψω όλους»

ΦΩΤΟ – Ioannis Gouras

Κατά την διάρκειαν του γεύματος, ο Γκούρας αντιληφθείς υπόπτους κινήσεις εις βάρος του εκ μέρους του Καραμέρου, πλήρης οργής εγερθείς και θέσας την χείρα εις την ασημοπιστόλαν του σελαχίου του, είπε με μίαν βροντώδη φωνήν:

«Έλα πια, καπετάν Δημήτρη σώθηκαν τα ψέμματα. Η τον Ζαϊμη ή σ’ αυτά τα χαλάσματα θα σας θάψω όλους. Παιδιά έτοιμοι!».

    Ταυτοχρόνως όμως και ο καπετάν Δημήτρης δια συνθήματος εκάλεσε τους οπλοφόρους του, οίτινες, με τα όπλα προτεταμένα εφώρμησαν εις την αίθουσαν. Ο Γκούρας ηγνόησε πλέον, ότι ο καπετάν Δημήτρης του είχε στήσει παγίδα, ότι πάσα αντίστασις θα ήτο μάταια, και ηρκέσθη μόνον να ειπή:

«αϊντε Δημήτρη, χαλάλι σου, θα μου το πληρώσεις» και αυτοστιγμεί με την συνοδεία του ανεχώρησε δια Λουκίσσης, κάμνων καταστροφάς εις τα διάφορα χωρία, από τα οποία διήρχετο».

Η αναγνώριση από την οικογένεια Ζαϊμη

Ο Γεώργιος Χρυσανθακόπουλος στο βιβλίο του «Η Ηλεία επί Τουρκοκρατίας» αναφέρει ότι « Ζαϊμης εκ Δούκα μετέβη εις Φολόην και κατεσκήνωσεν υπό παμμέγιστον και πυκνόφυλλον δένδρον εντός πυκοντάτου δάσους, όπου παρέμεινεν επί ημέρες.

Άνθρωποι του Καραμέρου εκ Λάλα και Δουκαίοι είχον αναλάβει την τροφοδότησιν του Ζαϊμη και των οπλοφόρων του, ως και οι εκ Κούμανι Κώστας Κουμανιώτης, Νιώτης και εις ονόματι Παπούλιας, οίτινες μετέφερον τας τροφάς. Ο Ζαϊμης ευρίσκετο πλεόν εκτός κινδύνου και ασφαλής υπό ισχυροτάτην συνοδείαν ανεχώρησε δια Καλάβρυτα.

Το δένδρον, εις το οποίον κατεσκήνωσεν ο Ζαϊμης διετηρείτο και προ ολίγων ετών, ωνομάζετο «δένδρο Ζαϊμη».

Η οικογένεια Ζαϊμη αναγνωρίσασα τας μεγάλας υπηρεσίας, ας της προσέφεραν οι Καραμεραίοι και πολλοί Δουκαίοι, επανειλημμένως είχεν εκφράσει τας ευχαριστίας της. Αργότερον οι αδελφοί Καραμέρου απεσύρθυσαν εις Λάλα και ανήγειραν επί των ημικατεστραμμένων ερειπίων των ανακτόρων των Σεϊνταγα και Βεζουλαγα, τας δυο μεγάλας οικίας, ας κατέχουν οι απόγονοι των.

(O Ανδρέας Ζαϊμης  αγωνιστής του 1821, γόνος της ιστορικής οικογένειας των Ζαΐμηδων που διετέλεσε αργότερα πρωθυπουργός της νεοσύστατης Ελλάδας, ζήτησε την βοήθεια του Ηλείου αγωνιστή Δημήτρη Καραμέρου κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου).

 

Η αναγνώριση από την κυβέρνηση

Μετά την αποκατάστασιν, η κυβέρνησις εκτιμώσα τας υπηρεσίας των αδελφών Καραμέρου, τους απένειμεν αριστεία, συγκεκριμένως δε εις τον καπετάν Δημήτρη αργυρούν σταυρόν και κατόπιν χρυσούν.

Παρεχώρησεν εις αυτούς ποτιστικάς εκτάσεις εις την Περιφέρειαν Μουριάς – Κάμενας, τα οποίας κατέχουν οι απόγονοί των.

Ο καπετάν Δημήτρης, όστις επέζησε των άλλων αδελφών του, φέρων πάντοτε τον χρυσούν σταυρόν, κατά τας επίσημας εορτάς, μετέβαινεν εις Δούκα και εκκλησιάζετο, διότι, επί πολλά έτη κατ’ εκείνην την εποχήν, εις Λάλα δεν υπήρχεν Εκκλησία. Είχεν εν παράπονον, και το εξέφραζε πάντοτε εις τον εν Δούκα ιερέα Παπακωνσταντή, λέγων:

«τι το θέλω εγώ αυτό, παπά (δηλ. το παράσημον), που όταν πεθάνω, κανείς δεν θα με τιμήσει».

Κατά σύμπτωσιν όμως, όταν απέθανε διήρχετο εκ Λάλα στρατιωτικόν απόσπασμα δια την καταδίωξιν ληστών, όπερ ειδοποιηθέν, κατήλθεν εις Δούκα, ετίμησε την κηδείαν και απέδωσε τιμάς. Απεβίωσεν εις μεγάλην ηλικία κατά το έτος 1844 και ετάφη εις Δούκα.